Επιστημονικό Συνέδριο 2005

Με τη συνεργασία του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστημίου Πειραιώς.

«Η πολιτική και οι πολιτικοί των Νομών Αιτωλοακαρνανίας και Ευρυτανίας, που εξελέγησαν από το 1946 έως το 2004 και δεν βρίσκονται στην ζωή. Συμβολή στη νεώτερη πολιτική ιστορία των δύο νομών».

Υπό την αιγίδα τής Προέδρου τής Βουλής Κυρίας Άννας Ψαρούδα-Μπενάκη.
Την εκπροσώπησε ο Α΄ Αντιπρόεδρος Κ. Σωτήρης Χατζηγάκης.

5 Νοεμβρίου 2005, Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο, Ι.Π. Μεσολόγγι
6 Νοεμβρίου 2005, Γυμναστική Εταιρεία Αγρινίου.


ΠΑΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Πολιτικός τού Μεσολογγίου


Σάββατο, 5 Νοεμβρίου 2005, ώρα 18.25-18.40 Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο

Εισηγητής:

Β.Α. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας


***

Κύριε Υφυπουργέ, Κύριοι Βουλευτές, Κύριοι Δήμαρχοι, Κυρία Αντιδήμαρχε του Δήμου Αθηναίων, Κύριε Πρόεδρε, αγαπητές Συμπατριώτισσες και αγαπητοί Συμπατριώτες, Κυρίες, Δεσποινίδες και Κύριοι, Πριν από την εισήγησή μου θα σας διαβάσω επιστολή τού γιου τού Πάνου Σταυρόπουλου, Κώστα, Γενικού Γραμματέα Επικοινωνιών, ο οποίος απευθύνεται στην ΑΙ.ΠΟ.Ε. και το Συνέδριό μας:

*click the above image*

Εισαγωγή
Η ιδέα να αφιερωθεί ένα Συνέδριο, σαν το σημερινό, στους Αιτωλοακαρνάνες και Ευρυτάνες πολιτικούς και την πολιτική, είναι σημαντική. Γιατί αποδίδουμε τιμή στους ανθρώπους που εργαστήκανε για την πρόοδο των νομών, αλλά και τούς γίνεται ένα πολιτικό μνημόσυνο, αρκεί να είναι έντιμο, όσον αφορά την ύστερη φήμη τους. Όπως όλοι γνωρίζουμε έχουμε το συνήθειο να αμνηστεύομε τούς κεκοιμημένους, να ωραιοποιούμε την ζωή και τα έργα τους, κάτω από το άλλοθι τού αποφθέγματος «ο αποθανών δεδικαίωται». Εμείς δεν ανήκομε σ΄ αυτήν την κατηγορία. Πιστεύομε ότι ο καθένας, ακόμη και κεκοιμημένος, κρίνεται για τα έργα του «εν ζωή». Κι αν αυτά δεν είναι έργα θετικά, έργα αρετής και προόδου, οφείλουμε να τούς το καταλογίσουμε. Ορθό είναι, φρονούμε, να αποδίδουμε στα «εν ζωή έργα» τους, όσα καλά προσφέρανε, αλλά να μην αποσιωπούμε εκείνα που δεν ήταν κοινωνικώς αποδεκτά και ωφέλημα για το λαό. Κανένας «πεθαμένος δεν δικαιώνεται» όταν στην ζωή ήταν ανέντιμος… Ένας πολιτικός κρίνεται από το αποτέλεσμα τού πολιτικού του έργου.
Αν είναι θετικό, και συμβάλει στην πρόοδο και την ευημερία τών πολιτών, τότε πρέπει να τού απονέμομε τον δημόσιο έπαινο. Αν όχι, και πάλι οφείλουμε να καταγράφουμε στην ιστορία την πολιτική του αποτυχία. Εξάλλου, ο πολιτικός οφείλει να πραγματοποιεί, ο Ποιητής οραματίζεται.

Η αποδοχή
Όταν ο πρόεδρος τής ΑΙ.ΠΟ.Ε., αγαπητός συμπατριώτης καθηγητής, ο φίλος κ. Πάνος Κοντός, μάς τηλεφώνησε για να μάς ενημερώσει σχετικά με το Συνέδριο και να ρωτήσει αν θέλαμε να είμαστε εισηγητής, μιλώντας για τον Πάνο Σταυρόπουλο, αποδεχτήκαμε ασμένως την πρόταση. Γιατί πιστεύομε ότι, ως πολιτικός και ως άνθρωπος, ανήκε στην κατηγορία εκείνων που συνέβαλε για την πρόοδο τής Αιτωλοακαρνανίας και ειδικότερα τής πόλεως τού Μεσολογγίου και τής επαρχίας του. Εκτός απ΄ αυτό όμως, ο Πάνος Σταυρόπουλος διέθετε πολιτικό ήθος και χαρακτήρα ακέραιο, όπως καταγράφεται από τούς συμπατριώτες μας, που τον γνωρίσανε καλά. Χθες κιόλας ένας απλοϊκός Μποχωρίτης μας είπε διάφορα στιγμιότυπα γι΄ αυτόν, από τις επισκέψεις του στο Ευνηνοχώρι. Μας πληροφόρησε με κατηγορηματικό τρόπο ότι μπήκε φτωχός στην πολιτική κι έτσι έφυγε, φτωχός. Μας διηγήθηκε ακόμη ότι μια φορά ανέβηκε στην καρέκλα ενός καφενείου να μιλήσει και το πίσω μέρος του παντελονιού του ήτανε μπαλωμένο! Δεν προτίθεμεθα, επομένως, να ωραιοποιήσομε την πολιτική δράση τού Πάνου Σταυρόπουλου, αλλά να θυμίσομε το έργο του, με δημοσιογραφική –και όχι τηλεοπτική- ειλικρίνεια! Που σημαίνει πολύ απλά, ότι δεν πρόκειται να αναλυθούμε σε υπερβολικούς ύμνους, αλλά με αδρομερή περιγραφή θα θυμίσουμε ορισμένα σημεία τής πολιτικής δράσεώς του. Σεμνά, λιτά και ταπεινά, όπως εμφανίστηκε και ο ίδιος στη δημόσια ζωή. Αλλά και οι παρόντες θα εκτιμήσουνε την προσφορά του στο γενικό συμφέρον, πέρα από το ατομικό. Μ΄ αυτές τις εισαγωγικές σκέψεις θα εκθέσουμε λίγα, πολύ λίγα και σεμνά, για τον άντρα. Λίγα, στον χρόνο τής κλεψύδρας τού Συνεδρίου, αλλά που αποτελούνε πεποίθησή μας. Ρωτήσαμε, εξάλλου, μερικούς πολιούς μεσολογγίτες περί τού ανδρός και είχαν, αβίαστα, την ίδια γνώμη.

Ο Πάνος Σταυρόπουλος
Στον Πάνο Σταυρόπουλο, λοιπόν, η μικρή εισήγησή μας, για να τον θυμίσουμε στους παλαιότερους και να πληροφορηθούνε γι΄ αυτόν οι νεώτεροι. Μετά τούς πέντε μεσολογγίτες Πρωθυπουργούς και τούς διαπρεπέστερους απ΄ αυτούς, δηλαδή τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, τον Επαμεινώνδα Δεληγιώργη και τον Χαρίλαο Τρικούπη, -για τούς οποίους, κύριε πρόεδρε, ίσως έπρεπε να είχε περιληφθεί μία προλογική εισήγηση-αναφορά, γιατί διακριθήκανε για το έργο τους το ήθος τους, την προσφορά τους στη Δημοκρατία και το λαό μας. Ίσως ένα γενικό θέμα με τίτλο «Ήθος και Πολιτική:Τρικούπηδες και Δεληγιώργης» να ήτανε χρήσιμο-, ελάχιστοι κατοπινοί πολιτικοί αναδείχτηκαν από το Μεσολόγγι και τη γύρω περιοχή του, μεταξύ τών οποίων αναφέρουμε τον Χρήστο Ευαγγελάτο, που έγινε μεν για μικρό διάστημα υφυπουργός, αλλά δεν πολιτεύτηκε, θέλοντας να είναι δήμαρχος τής ιεράς πόλεως, τον Κωστάκη Πετρόπουλο, τον Βασίλη Αναστασάτο, τον Χρήστο Μπασαγιάννη και, αναμφισβήτητα, τον Πάνο Σταυρόπουλο. Για όλους αυτούς το παρόν συνέδριο έχει κατάλληλη εισήγηση για να ενημερωθούμε καλύτερα. Είμαστε, γι΄ αυτό, ευτυχείς, που η Αιτωλική Πολιτιστική Εταιρεία μάς ανάθεσε να μιλήσουμε γι΄ αυτόν τον πολιτικό άντρα, ο οποίος, ως τα τελευταία του, υπήρξε γνήσιος Μεσολογγίτης.

***

Ο Πάνος Σταυρόπουλος γεννήθηκε στα 1913 στο Μεσολόγγι κι έφυγε πικραμένος και διωκόμενος στα χρόνια της στρατιωτικής κυβερνήσεως. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και έγινε δικηγόρος Μεσολογγίου. Ως φοιτητής ήτανε συγκάτοικος με τον συμπατριώτη του Χρήστο Μπασαγιάννη, μετέπειτα δικηγόρο Μεσολογγίου, δήμαρχο και βουλευτή. Διαμένανε στην οδό Μακεδονίας, στην Αθήνα, καθώς μαρτυρεί ο γιος τού δεύτερου, ο Άρης. Στα δύσκολα χρόνια τής γερμανικής κατοχής και τού εμφύλιου σπαραγμού ήτανε στο γενικό αρχηγείο τού Ναπολέοντα Ζέρβα, τον οποίο υπηρέτησε. Εκεί τον γνωρίζουν ο διάκονος Σεραφείμ Τίκας –ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών- και η γραμματέας του Ζέρβα, Μάχη Μακρή, οι οποίοι μου μιλούσανε συχνά με τα καλύτερα λόγια για τον συμπατριώτη μου Πάνο Σταυρόπουλο. Η υστεροφημία του ήταν αγαθή. Όταν τέλειωσαν αυτά και ο Ζέρβας δημιούργησε το Εθνικό Κόμμα, ο Πάνος Σταυρόπουλος έγινε ο πρώτος διευθυντής τού κόμματος.
Μπαίνει, έτσι, στην πολιτική «εξ απαλών ονύχων». Το 1947, στην Οικουμενική Κυβέρνηση, που συγκροτήθηκε, ο Ναπολέων Ζέρβας αναλαμβάνει υπουργός Δημοσίας Τάξεως και ορίζει γενικό γραμματέα τον Πάνο Σταυρόπουλο. Αυτή ήταν, ας πούμε, η επίσημη εισδοχή του στην πολιτική. Το 1950 πολιτεύεται με το Εθνικό Κόμμα, αλλά δεν εκλέγεται βουλευτής, παρότι έλαβε μεγάλο αριθμό ψήφων. Το κόμμα τού Ζέρβα εκλέγει στην Αιτωλοακαρνανία έναν μόνο βουλευτή, τον Στυλιανό Χούτα, επίσης στέλεχος τού Ζέρβα στο Βάλτο. Εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής το 1952 με τον Ελληνικό Συναγερμό τού στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου. Από τότε, ως το 1964, ο Πάνος Σταυρόπουλος εκλέγεται συνεχώς βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας και εκπροσωπεί με δυναμισμό το Μεσολόγγι και την επαρχία Μεσολογγίου, που βοήθησε με ένα σωρό έργα υποδομής και οικονομικής ανάπτυξης τών κατοίκων.
Αργότερα, ακολουθεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στην Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση, όπου έμεινε και ως το τέλος τής ζωής του μέλος τής ΕΡΕ. Στην τελευταία περίοδο τής Κυβέρνησης τής ΕΡΕ και τού Κωνσταντίνου Καραμανλή, δηλαδή από το 1961 ως το 1963, διατελεί υφυπουργός Γεωργίας. Η πολιτική του δράση ήταν αποτελεσματική για την Αιτωλοακαρνανία, το Μεσολόγγι, την επαρχία του, αλλά και τον ελληνικό χώρο. Στη Μακεδονία και την Θράκη λειτουργούσανε με επιτυχία Συνεταιρισμοί Καπνού. Κατά τα πρότυπά τους δημιουργεί Συνεταιρισμό Καπνού στο νομό μας, για να χτυπήσει τούς εμπόρους καπνών, που εκμεταλλεύονταν τούς καπνοπαραγωγούς τής Αιτωλοακαρνανίας. Με τη δημιουργία του ανακουφίστηκαν οι αγρότες καπνών, γιατί απαγκιστρώθηκαν από την οικονομική καταπίεση και την βουλιμία τών μεσαζόντων εμπόρων.
Με δικές του ενέργειες κατάφερε να αρδευτεί η πεδιάδα τής περιοχής μας, δίνοντας ώθηση στη γεωργική οικονομία και ενισχύοντας, φυσικά, τούς γεωργούς και τούς αγρότες μας. Δημιουργεί τον ΟΣΕΛΜΑ στο Μεσολόγγι, για να βοηθήσει την αλιεία και τούς ψαράδες μας. Ήτανε κι αυτή του η ενέργεια θετικότατη για τούς ψαράδες τής λιμνοθάλασσας και τού αλιευτικού προϊόντος τών ιβαριών Μεσολογγίου-Αιτωλικού.
Σημειώνουμε εμφαντικά, ότι ο ΟΣΕΛΜΑ ήταν ένα καθαρά σοσιαλιστικό έργο, ένα είδος συλλογικής δράσης –κολεκτίβα, μήπως;- και επιχειρηματικής δραστηριότητας, πρότυπα για τα χρόνια εκείνα. Εκείνη την εποχή ο σιδηρόδρομος τού Κρυονερίου, γνωστός ως ΣΒΔΕ -Σιδηρόδρομος Βορειοδυτικής Ελλάδος-, φυτοζωούσε. Δεν πήγαινε καλά. Με δικές του ενέργειες τον εντάσσει στον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδος, τον ΟΣΕ, παρατείνοντας την ζωή τού σιδηροδρόμου τής περιοχής μας και αναβαθμίζοντας οικονομικά τούς υπαλλήλους του. Ο Πάνος Σταυρόπουλος –κι αυτό μάλλον το ξεχνάμε- συνετέλεσε για να δημιουργηθεί το δικαστικό μέγαρο, που στολίζει ως τις μέρες μας το κέντρο τής πόλεως τού Μεσολογγίου. Ένα από τα σημαντικά έργα του είναι, επίσης, και η δημιουργία τών αποθηκών τής Ενώσεως Αγροτικών Συνεταιρισμών.

Η πολιτική του
Αναζητώντας στοιχεία για τη σημερινή παρουσίαση, όλοι οι παλαιοί συμπατριώτες μάς τονίσανε τη δημιουργική πολιτική του δράση, τη συμμετοχή του στα κοινά, την αυτοπρόσωπη εβδομαδιαία παρουσία του στην περιοχή μας και το Νομό, που τον όργωνε για να πληροφορείται απευθείας τα προβλήματα τών κατοίκων τής Αιτωλοακαρνανίας. Ήτανε παρών στην ζωή τού Νομού μας. Δεν ασκούσε πολιτική από την Αθήνα, και δι΄ αντιπροσώπων μόνο, που καμμιά φορά εκμεταλλεύονται το έργο τους.
Όσο κι αν αυτό ακούγεται περαστικό στην παρούσα εισήγηση, παρακαλούμε, να σκεφτείτε τη σημασία του. Δηλαδή, ότι ο Πάνος Σταυρόπουλος ασκούσε αυτοπρόσωπη πολιτική κι όχι με «τηλεκοντρόλ»! Γυρνούσε στις πόλεις και στα χωριά τής Αιτωλοακαρνανίας όλον τον καιρό κι όχι μονάχα προεκλογικά, συζητώντας με τον κόσμο και προσπαθώντας να δοθούνε λύσεις από την κεντρική εξουσία. Μία εξουσία, που πάντα είναι μακρινή και απρόσωπη, σε σχέση με τα προβλήματα τού λαού μας.
Ο Πάνος Σταυρόπουλος, αν δεν σταματούσε η στρατιωτική κυβέρνηση την πολιτική ζωή τού τόπου, είναι βέβαιο, ότι στην επόμενη Κυβέρνηση θα ήταν Υπουργός.

Ήτανε πρύτανης…
Φαίνεται όμως ότι ήταν αγαπητός και αποδεκτός και στην υπόλοιπη Ελλάδα, αν κρίνουμε από ένα πρωτοσέλιδο, ημισέλιδο δημοσίευμα, στην έγκυρη εφημερίδα «Μεσόγειος» τού Ηρακλείου Κρήτης. Γνωρίζουμε πόσο τοπικιστές είναι οι κρητικοί, ε λοιπόν, όταν ο Πάνος Σταυρόπουλος είχε μεταβεί στο Ηράκλειο, για την επίλυση προβλημάτων τής αρμοδιότητας τού υπουργείου Γεωργίας, η εφημερίδα «Μεσόγειος» τού Γραμματικάκη, τού αφιέρωσε τη μισή πρώτη σελίδα, όπου έγραφε μεταξύ τών άλλων επαίνων, ότι αν «ο Πρωθυπουργός θέλει να δημιουργήσει σχολή υπουργών, να διορίσει πρύτανή της τον Πάνο Σταυρόπουλο»!

Μ΄ αυτήν την τελευταία φράση ολοκληρώνουμε, κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσες, την εισήγησή μας, την αφιερωμένη σ΄ ένα μεσολογγίτη πρύτανη τής πολιτικής, κατά την γνωμοδότηση του πλέον έγκυρου τότε κρητικού αρθρογράφου.

Σας ευχαριστούμε πολύ που μάς παρακολουθήσατε.


Β.Α. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
Βριλήσσια,
Νοέμβριος 2005
***